ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Osmanlı Devleti'ni ekonomik, siyasal ve toplumsal anlamda Batı'ya göre yeniden düzenlemek amacıyla gerçekleştirilen reformlar. Bu dönem 1839′daki Tanzimat Fermanı'yla başlar I. Meşrutiyet'in ilâ...

Eğimli bölgelerde kayalar ya da toprağın kayması. Etekleri aşınan bir yamacın üst kısımlardaki ağırlığı taşıyamaması; toprağın altındaki kil tabakasının suları emerek kaygan bir çamur yığını oluşturma...

İslâm devletinin himâyesinde yaşayan gayri müslim vatandaş. Ehl-i zimmet de denir. Zimmet, ahd, eman, himâye, sâhip çıkma koruma mecbûriyeti emniyetini garanti etmek demektir. Zımmîlerin İslâm devleti...

İki ya da daha çok kişi tarafından oynanan salon oyunu. Yassı dikdörtgen şeklindeki 28 tane taşla oynanır. Bu taşların bir yüzü çizgiyle ikiye bölünmüştür. Bu bölümlerde 1'den 6'ya kadar noktalar vard...

Divan şiirinde beş mısralık bentlerle kurulan muhammesin özel bir biçimi. Her bendin ilk dört dizesi kendi arasında uyaklıdır. Bentlerin son dizeleri de birbirleriyle uyaklanır. Buna göre uyak düzeni ...

Orkestra eşliğinde söylenen solo şarkı. En çok opera ve oratoryo gibi dramatik türlerde kullanılmakla birlikte barok çağda oda ve kilise kantatlarında ve Heinrich Albert ile Mozart'ın yazdıkları aryal...

İslâm devletlerinde Müslüman olmayanlardan alınan özel vergi. İki türlü olurdu. Birisi "haracı ruus" (kişilerden alınırdı ve "cizye" olarak adlandırılırdı), öteki "haracı arazi" (toprak vergisi) idi. ...

Petrolün temizlenip ayrımsal damıtma işleminin yapıldığı tesis. Basit bir rafineri, damıtma, dönüştürme ve arıtma olmak üzere, temelde üç büyük üniteden oluşur. Üretilen ürünler genellikle sınırlı say...

İzmaritgillerden, eti beyaz ve oldukça lezzetli bir balık (Dentex vulgaris). Uzunluğu genellikle 50-70 cm. dolayında olmakla birlikte boyu 1 m.yi ve ağırlığı 40 kg.ı bulanları da vardır. Akdeniz ve Eg...

İ.S. 9. yüzyılda Tunus'ta Kayrevan kenti merkez olmak üzere, bir kısım Cezayir ve Trablus toprakları üzerinde, sözde Abbasî halifelerine bağlı olarak hüküm süren hanedan. İ.S. 909 yılında Fatımîler ta...

Gümüşümsü beyaz bir metal. Saf olduğunda dövülebilir ve tel hâline getirilebilir bir malzemedir. Plâtin güzel görünüşü nedeniyle mücevher yapımında ve dişçilikte kullanılır. Pahalı olması, mücevherler...

Cumhuriyet döneminde kurulan ikinci siyasî parti (17 Kasım 1924-3 Mayıs 1925). Aynı zamanda ilk muhalefet partisidir. Parti başkanı Kazım Karabekir Paşa, önde gelen diğer kurucu milletvekilleri Rauf O...

Sıcaklık değişiminden etkilenerek mekanik bir supapı, elektrik anahtarını vb. şeyleri otomatik olarak harekete geçiren aygıt. Termostatlar genellikle bir metal çubuktaki genleşmenin, bir yaydaki biçim...

Muhammet Peygamber'in hırkası. Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı alması ve halifeliği kendi üzerine geçirmesi üzerine Mekke Şerifi tarafından Yavuz'a teslim edildi ve İstanbul'a getirilerek Topkapı Sarayı...

Periyodik cetvelin aktinitler serisinde yer alan element. Uranyum ötesi elementlerin en önemlisidir. Nükleer reaktörlerde ve atom bombasında yakıt olarak kullanılır. Kimyasal bakımdan uranyuma benzer....

13. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu'da, bugünkü Muğla dolaylarında kurulan bir Türk beyliği. Muğla, Milas ve Çine, bu beyliğin sınırları içinde kalmaktaydı. Menteşe Bey'den sonra beyliğin başına oğl...

Suriye'nin başşehri veya "Dımaşk" şehrinin merkez olarak kabul edildiği Suriye bölgesine verilen ad. Bu bölgenin merkezi olan Dımaşk şehrine "Şam" da denilmektedir. Şehir merkezi Suriye'nin güneybatı ...

Konya'nın 52 km güneydoğusundaki tarih öncesi yerleşim yeri. 1958′de James Mellaart adlı İngiliz arkeolog tarafından bulundu. Anadolu'daki en büyük ve en önemli neolitik dönem yerleşmesidir. M.Ö...

Marksist felsefede, iktisadî olguların toplumsal ve siyasî üstyapıyı belirlemesiyle ilgili bakış açısı. Tarihsel maddecilik, maddenin tek gerçeklik olduğunu ve şeylerin diyalektik olarak geliştiğini y...

Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu yüzyılda Tanzimat Fermanıyla başlayan Batı'ya yönelişe paralel olarak Batı edebiyatının örnek alındığı yeni edebiyata verilen ad. Divan Edebiyatı geleneği, Tanzimat'la...

Ege Denizi'ndeki adalardan biri. Türkçede adı Sisam'dır. Türkiye kıyıları yakınındaki adanın yüzölçümü 492 km2, nüfusu 40.500'dür. Batısı dağlıktır, yüksekliği Kerki Dağı'nda 1.836 m.yi bulur. Güney v...

Genellikle marangozlukta kullanılan bir kaplama gereci. Yüzeyleri reçinelenerek ısı etkisiyle birleştirilen birkaç kat kâğıttan oluşur. Sert ve sıcağa dayanıklıdır. Masa, raf, dolap gibi eşyaların üst...

Çanakkale Cephesi, I. Dünya Savaşı'ndaki gelişmelerde çok önemli rol oynayan cephelerden biridir. İtilâf devletleri, Boğazlar'ı ve İstanbul'u alarak Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak istiyorlardı...

Çözücü olarak kullanılan ve viskoz olmayan sıvı hidrokarbon ya da böyle hidrokarbonlar karışımı. Aromatik naftalar taşkömürünün damıtılmasıyla elde edilir. Günümüzde çoğunlukla petrol arıtımı yoluyla ...

Tasavvuf etkisinde ve tarikatlar çevresinde gelişen edebiyat. Tasavvufî halk edebiyatı, tekke edebiyatı gibi adlarla da anılmıştır. Her iki ad da bu edebiyatın niteliğini belirtmede yetersizdir. Örneğ...