ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Eski Roma'da üç sınıftan ikincisinin üyesi olan yurttaşlara verilen ad. Orta Çağ Avrupası'nda özel eğitimle yetişmiş, belli ülküler taşıyan, soylu, atlı savaşçı. Derebeylik düzeninde soyluluk unvanlar...

Güney Pasifik'te, Polinezya grubuna dahil ada (27°08' Güney, 109°23' Batı). Yüzölçümü 118 km2, nüfusu 5.000. 1722'de, Hollandalı Roggeven tarafından bir paskalya günü keşfedilen bu ada, 1888'den beri ...

Edebiyatta, bir yazarın kendi dilinde özgün yapıt yaratması, ortaya koyması. Kitap yazana da müellif denilir. Önceleri kitap yazma anlamına gelirken Tanzimat'tan sonra tahrir ve muharrir sözcükleri ya...

(İ.S. 51 Roma-96 Roma), Roma imparatoru. Kardeşi Titus'un ölümü üzerine imparator oldu (İ.S. 81). Döneminde, Germanya, Britanya, Afrika'da başarılı savaşlar yapıldı. Ancak Daçya'da (bugünkü Romanya) y...

Zambakgiller (Liliaceae) familyasından soğanla yakın akraba olan tarım bitkisi. Etkili kokusu ve yakıcı tadıyla, yemeklere çeşni ve lezzet katmak amacıyla kullanılan sarımsak, aynı zamanda kimi hast...

Âli Paşa'nın sadrazamlığı sırasında Abdülmecit'in yayımladığı ünlü ferman (28 Şubat 1856). 1839 Gülhane Hattıhümayunu (Tanzimat Fermanı) ile girişilen ıslahata ek birtakım ıslahat (iyileştirme) önleml...

Osmanlı Devleti'nin, Bulgaristan'da bulunan Varna yakınlarında Haçlı ordusunu bozguna uğrattığı savaş (10 Kasım 1444). Bu savaş, Osmanlıların Balkanlar'daki durumunu güçlendirmiştir. Ayrıca, Avrupalıl...

Taşemengiller familyasından, ilkel omurgalı (Petromyzon). Taşemenleri içine alan yuvarlakağızlılar, kimi sınıflandırmacılara göre balıkların bir altsınıfı, kimilerine göreyse omurgalıların en ilkeller...

Çoğunlukla günlük siyasal ve ekonomik olayları konu edinen, komik ve taşlamalı yönü ağır basan müzikli tiyatro türü. Batı'da 19. yüzyıl sonlarında kahvelerde bir eğlence biçimi olarak ortaya çıktı. Ka...

Müzikte bir parçanın yavaş ve ağır çalınacağını belirten İtalyanca terim. Sözcük, böyle çalınan ağır ve yavaş besteler için de kullanılır. ...

İnsan haklarını korumak amacıyla İngiliz avukat Peter Benenson öncülüğünde 1961 yılında kurulmuş uluslararası örgüt. Özellikle dinî ve politik nedenlerden ötürü tutuklanan ve hüküm giyen kimselere yar...

Tohumlu bitkilerin üreme organı. Çiçeğin görevi, aynı bitkinin bütün özelliklerini taşıyan yeni soyların gelişeceği tohumları üretmektir. Çiçeklerin çoğu dıştan içe doğru sırasıyla çanak yaprak, taç y...

Genellikle böbreklerin iyi çalışmamasına bağlı olarak, metabolizmanın zehirli artıklarının sidikle atılamayıp kanda birikmesi sonucu ortaya çıkan hastalık. Belirtileri, derinin toprak rengini alması, ...

Eski Yunanistan'da aynı adı taşıyan şehirde, Tanrı Apollon adına yapılan tapınak. Apollon aynı zamanda bir kehanet tanrısı kabul edildiğinden, bu tapınak Yunanistan'da en büyük kehanet ocaklarından bi...

Çeçe sineğinin taşıyıp aşıladığı bir kamçılı asalağın (Trypanosoma gambiense) neden olduğu tehlikeli bir hastalık. Özellikle Afrika'nın ormanlık bölgelerinde görülen hastalığın kuluçka süresi 2-4 haft...

Ulus adına, yargı yetkisini kullanarak yasaya aykırı davranışlarda ya da uzlaşılıp anlaşılamayan işlerde yasayı yerine getirmekle, adaleti gerçekleştirmekle görevli kimse, hâkim....

Madenî para, altın ve madalya basımıyla görevli kuruluş. Osmanlı Devleti'nde ilk darphane I. Mehmet tarafından yaptırıldı. Darphanede basım işleri 1841 yılına kadar çekiçle dövülerek yapılırken daha s...

Eskiçağ'da Mezopotamya'da kent. Sümerlerin önemli kent devletlerinden biridir. 1877-1933 yılları arasında yapılan kazılarla ortaya çıkarılan kalıntılar, Sümer uygarlığının tanınmasında önemli bir rol ...

Okyanusları, denizleri, bunların sularını, diplerini, bitki ve hayvan organizmalarını inceleyen bilim, oşinografi. En dar anlamıyla okyanusların ve denizlerin fizikî incelenmesini ifade eder. En geniş...

Osmanlı devlet örgütünde, hükümdarın dışarıyla ilişkisini sağlamak, haberciliğini yapmakla görevli memur. Mabeyincilik kurumu, saltanatın tarihiyle yakın ilgilidir. İlk kez Emevîlerde ve daha sonra da...

Cevher ve minerallere verilen ad (maden) ve yerkabuğundan ekonomik önemi olan cevher ve mineralleri çıkarma işi (madencilik). Organik bir tortul kayaç olan ve yakacak olarak kullanılan kömür ve genel ...

Orta Asya çöllerinde ve Sahra'da yaşayan küçük bir çöl faresi (Jaculus jaculus). Çok uzun olan arka ayakları üzerinde zıplayarak yürür. Kuyruğu, kimi zaman vücudunun iki katı uzunluğundadır. Genellikl...

Biri dikey, diğeri yatay konulmuş iki tahtadan kurulan haç biçiminde darağacı. Romalılar döneminde ölüm cezasına çarptırılan suçlular çarmıha gerilerek idam edilirlerdi. Suçlu, çarmıhın dik direğin...

P önermesinin doğruluk değerinin (1) olması hâlinde p ? q gerektirmesine verilen ad. Teoremde p önermesi "hipotez", q önermesi de "hüküm" adıyla anılır ve hem hipotez hem de hüküm birer doğru önermedi...

Osmanlı sadrazamlarından Nasuh Paşa'nın sadrazamlığında İran ile yapılan barış antlaşması (1612). Nasuh Paşa daha sadrazam olduğu sıralarda barış taraftarıydı. Bu bakımdan İran şahının barış teklifini...