ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Eskiden anasırı erbaa denilen, toprak, su, hava ve ateş. İlkçağ Yunan biliminden İslâm bilimine geçen bir kanıya göre, yeryüzünde bulunan canlı ve cansız bütün varlıkların yapısı, bu dört nesnenin değ...

Eski Roma'da profesyonel savaşçılara verilen ad. Lâtinceden gelen bu kelime, gladius kelimesinden türemiş olup, kılınçlı savaşçı demektir. Bunlar eskiden Etrüsk cenâze merâsimlerinde gösteriler yaparl...

Yerkabuğunda, genellikle uzun ve içinde tortular birikmiş olan ve azar azar derinleşen çanak. Çoğu senklinallerde milyonlarca yılda 10 bin ile 16 bin m. kalınlığında tortu birikmiş olur. Kıtaların den...

Aksaray ilinde vadi. Bugünkü adını Ihlara köyünden alan vadinin eski adı Peristrema'dır. Bu dar vadinin içinden Melendiz Çayı akar. Selime ve Ihlara köyü arasında, 10 km kadar uzunluktaki vadinin iki ...

Bulutla yer arasında gerçekleşen elektrik boşalımı için kullanılan terim. Yıldırımın şimşekten en büyük farkı, yerde gerçekleştiği alanda hasara neden olmasıdır. Bu hasar genellikle, canlıların bulund...

Bir mekanizma tarafından döndürülen şaftın devrini küçültmek veya büyütmek için kullanılan dişli tertibâtı. Dişli kutusu adı da verilen redüktör, devri sâbit elektrik motoru, benzinli motor, dizel mot...

Gülgillerden, güzel kokulu, çok yıllık yaprakları karşılıklı (almaşık) ve tüysü, yeşilimsi ya da kırmızımsı çiçekler açan bir bitki (Poterium spinosum). Bahçelerde yetiştirilir, taze yaprakları salata...

Eskiden îdam mahkûmlarının başlarını gövdelerinden ayırmak için kullanılan âlet. İlk defâ 12. yüzyılda İskoçya'da ve 13. yüzyılda İtalya'da kullanılmıştır. Giyotin adı, âletin kullanılması için Frans...

Osmanlı Devleti'nde, bir padişahın ölümü ya da padişahlıktan çekilmesi üzerine yerine seçilen şehzadenin padişahlığının ilân edilmesi dolayısıyla yapılan tören. Ölen ya da saltanattan uzaklaştırılan p...

Bazı meyve kabuklarının olgunlaşıp çatlamaları sırasında ayrılan parçalardan her birine verilen ad. ...

Osmanlı Devleti'nde yeniçeri ocağına alınmak üzere, Hristiyan halktan toplanan 14 ilâ 18 yaşlarındaki erkek çocuklarına verilen ad. Devşirmeler önce Türk ailelerin yanına verilir ve Türkçe öğrenmeleri...

İslâmî inançlara göre bir insanın kendisine helâl kılınandan başkasına açmaması gereken benliği. Bu kavram insan topluluklarının inançlarına, sosyal oluşumlarına göre değişik içerikler kazanabilir. An...

Eskiden kadınların kullandığı bir başlık. Genellikle kentli, en çok da İstanbullu kadınlar ev içinde giyerdi. Saçları kâkül ve perçem dışında örter, değerli süsler, işlemeler, taşlar ya da tüylerle be...

Ağırlık kaldırma temeline dayanan spor dalı ve bu sporda kaldırılan ağırlığın adı. Birbirine uzunca bir sapla bağlı iki demir gülleyi ve diski kaldırarak yapılır. Antikçağ'daki olimpiyatlarda da yer a...

Kitapların konulduğu raf, dolap ya da odalara verilen ad. Evdeki kütüphanelerin yanı sıra, devletin, belediyelerin ve bilim kurumlarının genel kitaplıkları bulunur. Bilinen en eski kütüphaneler, kil t...

Bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılık göstermesinden kaynaklanan bir rahatsızlık. Bedenimizde antijenlere duyarlı kan hücrelerinden lenfositler birbirleriyle etkileşim içindedir. Bir bölüm lenfosit, ...

Fransa ve İspanya arasında sıradağlar. Batıda Biskay Körfezi'nden doğuda Akdeniz'e kadar 420 km boyunca uzanır. En yüksek doruğu, ortada Maladeta kitlesinde Pico de Aneto'dur (3.407 m.)...

Yeryuvarlağının, depremler ve nükleer patlamalarla meydana gelen dalgalar (sismik dalgalar) aracılığıyla incelenmesi. Deprem olayını inceleyen bilim dalı olarak da adlandırılabilir. Başlıca sismograft...

Tutuşabilen bir maddenin yanmasıyla ısı ve ışığın birlikte belirmesi. Ateş, genellikle kor hâlindeki katı cisimleri ve parlayan gazları kapsar. Ateşin insanlık kadar eski olduğu bilinmektedir. İlkçağl...

Çok hızlı yanarak ya da başka türden bir egzotermik tepkimeyle sıcak gazlar çıkaran ve bu gazların ani genleşmesiyle yayılan yüksek hızlı şok dalgalarının etkisiyle çevreyi tahrip eden maddeler. Mekan...

Bitkilerin kendi türünden yeni bitkiler meydana getirmek için üreme yoluyla meydana getirdiği oluşumlardan biri de tohumdur. Tohumlar, tohum taslaklarının çiçek tozlarıyla döllenmesinden sonra, çiçeği...

Genç Osmanlılar ya da Yeni Osmanlılar denir. Genç Türk anlamında Fransızca bir deyim Jeune Turc sözcüğünden gelir. Abdülhamit döneminde siyasal muhalefet hareketine katılan kişilere ve bunların kurduğ...

Tuz, çemen, kırmızı biber karışımının et üzerine sürülerek, güneşte ya da iste kurutulması yoluyla yapılan yiyecek. Türkiye'de pek çok yerde pastırmacılık yapılır. Ancak asıl yeri olarak Kayseri kabul...

Yaklaşık olarak İ.Ö. 5. yüzyılda Uzakdoğu'da ortaya çıkan yüksek, çok katlı ve kule biçiminde yapı. Gövdesi daire ya da çokgen kesitli olup tuğla, ağaç ya da taştan yapılır. İnce işlenmiş ve çok cephe...

Uzun bir iple yerden kontrol edilen ve rüzgârda spor ve eğlence amaçlı uçurulan uçurtma, çoğunlukla ahşap bir iskeletin kâğıt, bez ya da naylonla kaplanmasıyla yapılır. Uçurtma yüzlerce yıldan beri be...