ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

Osmanlı Devleti'nde malî işlerin en büyük amiri. Fatih Kanunnamesi'ne göre defterdar, padişah, malının vekili ve divanıhümayunun tabiî üyesiydi. 1837 yılında, II.Mahmut zamanında maliye nazırı deyimi ...

Yirmi dört Oğuz boyundan biri. Afşarlar, Oğuz göçleriyle İran, Suriye ve Anadolu'ya yayıldılar. İran'da zaman zaman önemli siyasî olaylara karıştılar. 18. yüzyılda İran tahtını ele geçiren Nadir Şah, ...

Kentlerde sebze ve meyvelerin toptan satıldığı yer. Hal, önü ve ortası geniş bir alan çevresinde sıra sıra dükkânlardan oluşur. Sebze ve meyve yüklü araçlar bu alana gelerek yüklerini boşaltır. Ürünle...

Eski Mısır firavunlarından on birinin adı. Ramseslerin hepsi de mîlâttan önce yaşayıp, on dokuzuncu ve yirminci Mısır hânedanlarına mensupturlar. Meşhur olanlarından I. Ramses (takriben M.Ö. 1314-1312...

Konik borulu ve çift kamışlı bir tür tahta nefesli çalgı. Obua, en küçük ve en geniş oktavlı çalgılardan biridir. Silindirik ahşap bir gövdesi ve gövdesi boyunca yerleştirilmiş tuşları vardır. Çalgını...

Bir maymun türü, berber maymunu . Kuyrukları körelmiştir. Bitkisel ve hayvansal besinlerle beslenir. Kuzey Afrika ve Cebelitarık'ta sürüler hâlinde yaşarlar. Avrupa'da yaşayan tek maymun türü magodur....

Periyodik cetvelin 6A grubunda yer alan gri renkli metal element. Doğada peşblend (uraninit, UO2) minerali içinde bulunur. Genellikle bizmutun nötronlarla bombardımanı sonucu elde edilir. Bütün izotop...

Eklem bacaklıların böcekler sınıfından kanatsız bir canlı. İnsan ve öteki hayvanların kanını emerek yaşayan asalak bir böcektir. Dişi pireler erkek pirelerden daha iri olurlar. Çok iyi sıçrarlar. Kona...

Osmanlı yönetim düzeninde sancak denilen yönetim biriminin başında bulunan kimse. Aynı zamanda askerî yetkisi de vardı. Yıllık en az 200.000 akçelik "has"a sahipti. Savaş zamanı, askerleriyle birlikte...

Bir yazı, desen ya da resmin fotoğrafı alınıp kalıbı çıkarılarak yapılan aynı basımı, faksimile. Lâtince tıpkısını ve aynını yapma anlamına gelen "facsimili" sözcüğünden alınmıştır. Büyük üstatların r...

Tavuksular (Galliformes) takımındaki Phasianidae familyasına ait Gallus cinsini oluşturan dört kuş türünün genel adı. Boyları 50 cm, ağırlıkları 1300 g kadardır. Islah yoluyla birçok tavuk ırkı elde e...

Halk şiirinde koşma türünün özel bir ezgiyle söylenen biçimi. Kafiye düzeni koşmanınki gibidir. Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla söylenir. Varsağının halk şiirindeki öteki türlerden ayrımı, kullanılan...

İngiliz Uluslar Topluluğu (Commonwealth) üyesi bağımsız ülkelere verilen ad. II. Dünya Savaşı'ndan sonra bu sözcük yerine daha çok Çİngiliz Uluslar Topluluğu ÜyesiÈ ya da ÇCommonwealth DevletiÈ kullan...

Bitkilerde ana canlının üreme bölgelerinde gelişen yeni birey. Gövde, uç kısmında bulunan büyüme noktasındaki hücrelerin çoğalıp büyümesi ve farklılaşmasıyla uzar ve gelişir. Büyüme noktasının üzeri k...

Bir R direncinden I kadar bir sürede geçen 1 amper şiddetindeki bir elektrik akımının RI2t kadar bir ısı açığa çıkardığını ortaya koyan yasa. Akım şiddeti amper, direnç ohm, zaman da saniye cinsinden ...

Sürekli görev yapan uluslararası mahkeme. Birinci Lahey Konferansı'nda (1899) alınan karar gereği kurulmuştur. Buna göre, her ülke divana dört yargıç yollayacaktı. İki ya da ikiden fazla ülkenin isteğ...

Ölüm cezasını uygulayan kişi. Cellât sözcüğü, Türklerde eskiden sadece kırbaçla dayak cezalarını yerine getiren kimseler için kullanılırdı. Sonraları tüm idam cezalarını yerine getirenlere cellât deni...

Özellikle Mısır'da tarım işçisi köylülere verilen ad. Mısır'da çalışan nüfusun yarıdan fazlasını oluştururlar. Müslüman ve Kıpti kökenli olup Orta Mısır bölgesinde otururlar. Irgat, çiftçi ve küçük to...

Köpekgillerden, Kuzey Afrika'da yaşayan bir memeli (Fennecus zerda). Gözleri ve kulakları büyük, tüyleri açık kahverengi, karnı beyazdır. Kuş, salyangoz, böcek gibi hayvanlarla beslenir. Toprakta in a...

Birkaç şeyi andıktan sonra onlarla ilgili nitelikleri, özellikleri sıralama sanatı. İki çeşittir. Birinci sözde anılanlarla, ikincide anılanlar aynı sıradaysa düzenli leffü neşir; karışık ya da çapraz...

Yeryüzündeki suları inceleyen fiziksel coğrafya dalı. Kıyı biçimleri, akıntılar, derinlikler, sualtı, topografik özellikleri vb. hidrografinin inceleme alanına girer. Üç bölüme ayrılır: 1) Denizl...

Hammurabi'nin bir araya getirdiği kanunlar. Kanunlar silindir biçiminde bir dikili taşa Akadca olarak yazılmıştır. Dikilitaş'ın en üstünde Hammurabi'ye kanunları dikte ettiren Tanrı Şamas bulunmaktadı...

Çok yakın bir engelin varlığından ötürü çıplak gözle görülmeyen bir cismi ya da çevreyi, kaydırılmış bir eksen aracılığıyla görmeyi sağlayan optik alet. Genellikle askerî amaçla ve denizaltılarda dışa...

Osmanlı İmparatorluğu'nda olayları kaydetmekle görevli devlet memuru. Vak'anüvisler, Dıvanıhümayun'a bağlı reisülküttabın emrinde çalışırlardı. Osmanlı Devleti'nde olayların resmî devlet görevlilerine...

İnsanların ve havayla solunum yapan omurgalıların göğüs boşluğunda bulunan bir çift büyük solunum organı. Havadaki oksijenin alınıp bedendeki karbon dioksitin dışarı atılması akciğerler yoluyla olur. ...