ansiklopedik bilgi ile ilgili bilgi kaynakları

İstanbul'da ve Anadolu'da yayımlanan dergi (1908-1966). "Sıratımüstakim" adıyla yayına başladı.Meşrutiyet yanlısı bir çizgi izleyen derginin başyazarı ve yöneticisi Mehmed Âkif'ti (Ersoy). 1925'te kap...

Topkapı Sarayı'nda büyük kapı olan Babıhümayun ile Babüssade ya da Babüsselam denilen sarayın orta kapısı arasındaki avlu. Buraya "birinci yer" de denir. Burada savaşa gidiş, bayram, cuma, cülus, cena...

Orkestra için bestelenmiş uzun müzik parçası. Senfoni sözcüğü "bir arada uyumlu sesler çıkarmak" anlamına gelen Yunanca symphonia sözcüğünden türemiştir. 17. yüzyılda başlarında kantat, oratoryo ve op...

Kesirlerle toplama ya da çıkarma işlemlerinde, paydaların en küçük ortak kata genişletilmesi işlemi....

Ayaklı divanın, kalenderi ölçüsüyle yazılan bir şiirde her dizenin sonuna "Mefûlü / feûlün" ya da "Mefûlü mefâil" gibi bir fazlalık (ziyade) katılarak oluşturulan şiir. ...

Osmanlı İmparatorluğu döneminde bir zanaatın, bir mesleğin kurucusu, söz konusu işi ilk yapan kişi için kullanılmıştır. Bir işin ustasına, o işi en iyi yapana ya da bir zanaatla uğraşanların reisine d...

İslâmda Ali ile Muaviye'nin halifeliği konusundaki anlaşmazlığı çözümlemek için hakem atanmasına karşı çıkanlar. Haricîlerin ortaya çıkmasına neden olan olay, Ali ile Muaviye yanlıları arasındaki Sıff...

İnce barsağın mîdeden hemen sonra gelen kısmı. Buranın önemi, ülserin en fazla görüldüğü yer olmasındandır. Karın arka kısmında, omurga ile aortun ön tarafında yer alır. Pankreasın baş kısmını bir hal...

Ermenistan'nın kuzeyinde, yüksek bir plato üzerinde ve dağlarla çevrili göl. 1.410 km2 alanıyla Ermenistan'ın en büyük gölüdür. Ayağı Razdan Irmağı ile Aras'a bağlanır. Bu ırmak üzerinde kurulan hidro...

Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahların yazılı emri. Ferman sözcüğü Farsçada emir, buyruk anlamına gelir. Fermanların başında padişahların tuğraları bulunurdu....

Şeyh Sait Ayaklanması üzerine 4 Mart 1925 günü çıkarılan, 4 Mart 1929'a dek yürürlükte kalan yasa. Tek maddeden oluşuyordu. Bu madde "gericilik, ayaklanma, ülkenin toplumsal düzenini, dirlik ve dingin...

Genellikle büyük açıklıklı küresel yüzeylerden yansıyan ya da kırılan ışınların tam olarak aynı noktada odaklaşmamalarıyla beliren optik kusur. Bu durumda noktasal bir cismin görüntüsü dairesel disk b...

Su veren, su dağıtan. Eski edebiyatta içki meclisinde şarap sunan, dağıtan kimse anlamında kullanılmıştır. İçki meclisi (bezm), şarap ve öteki içkilere bağlı olarak yaygın biçimde geçer. Sakinin tatlı...

Osmanlı İmparatorluğu'nda denizde ve karada görev yapan askerlere verilen ad. Sözcük, İtalyanca "Levantino"dan gelmiş olup Osmanlı kaynaklarında "cenkçi, gözüpek asker" anlamında kullanılmıştır. Kapta...

Hayvanlara ve bitkilere renk veren kimyasal madde. Hayvanlarda en önemli pigmentler melanin (siyah), rodopsin (mor) ve solunum pigmentleri olan hemoglobin (kırmızı) ve hemosiyanindir (mavi). Bitkilerd...

Sütleğengillerden, keneotu ya da hintçiçeği denen bitkinin tohumlarından çıkarılan, renksiz, kokusuz bir yağ. Hekimlikte kabızlığa karşı ilâç olarak ve sanayide kullanılır....

Resmî adı Ukrayna Cumhuriyeti'dir. Başkenti Kiev olan ülkenin nüfusu 48 055 439 kişi (2003) ve yüz ölçümü 603 700 km2dir. Yönetim biçimi cumhuriyet olan Ukrayna'nın para birimi Karbovanets, resmî dili...

Boğazın tabanına bağlı olarak hareket edebilen, adaleden oluşmuş organ. En önemli görevleri, çiğnemeye yardımcı olmak, besini yutmak, tat almak ve konuşma işlevini sağlamaktır. Tat alma kabarcıkları, ...

Eğlence, alay, şaka. Edebiyat terimi olarak bir konuyu alaylı, şakacı bir söyleyişle işleyen manzumelere denir. Bunların toplandığı kitaplar da hezliyyat adını alır. Hezelden "hezl-âmiz" (şaka ile kar...

Bir elektrolit içine daldırılmış iki çubuktan oluşan ve kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren araç. Gerçekte akümülâtörlerin her bir gözü bir pildir. Ancak bu pil, kimyasal tepkimesi tersin...

Akdeniz Bölgesi'nin doğu kesiminde, Elbistan'ın güneydoğusunda dağ; 3.081 m. Güney yamaçlarından kaynaklanan sular Fırat Nehri'nin kuzey ve batı yamaçlarından kaynaklanan sular ise Ceyhan Nehri'nin ko...

Bir düzlem ya da eğik bir yüzey üzerine resmedilen nesnelerin, gerçekteki duruş ve derinliklerinin belirtilmesi. Aynı boyuttaki nesneler bir gözlemciden ufuk çizgisine doğru sıralandıkça gözlemciye, g...

Vücudun önceden belirlenmiş noktalarına ince iğneler batırarak ağrıyı gidermek, hastalığı tedavi etmek için uygulanan eski Çin tedavi yöntemidir. Bu yöntem artık batı dünyasında da özellikle anestezi ...

Atom çekirdeğinde her biri (+1) pozitif elektrik yükü taşıyan parçacık. Protonlar, elektrik yükü bulunmayan nötronlarla birlikte atom çekirdeğini oluştururlar. Bir kimyasal elementin tüm atomlarının ...

Dokumacıkuşugillerden, Afrika ve Asya'da yaşayan, küçük, ötücü kuş (Ploceus). Gagası koni biçimindedir. Genellikle koyu renkli olmakla beraber, üreme mevsiminde erkekleri parlak ve süslü bir görünüm a...