Edebiyat terimi olarak Satranç: Saz şairleri tarafından aruzun müfte'ilün müfte'ilün müfte'ilün kalıbıyla ve musammat gazel şeklinde yazılan şiirler. Musammat beyitlerden oluştuğu için, her mısra kafiyeli iki eşit parçaya bölünür. Bu parçalar alt alta yazıldıklarında dörtlüklerden meydana gelen yeni bir şekil ortaya çıkar. Bu şeklin kafiye şeması şöyledir: abab cccb dddb... Örnek:
Sevdi gönül bir püsteri / Sanatı terzi güzeli
Hüsnünü bir muhtasarı / Şerh ederek söylemeli
Matlanın fâikını / Sohbetinin lâyıkını
Ben gibi bir âşıkını / Eylemiş aşkıyle deli
Düştü gönül çâresine / Kaşlarının karesine
Çehre-i menâresine / Yandı derûnum göreli
Vardı ellerim eline / Tutuldu dilim diline
Kâkülünün bir teline / Bağladı bu cân ü dili
Emrahî
Sevdi gönül bir püsteri / Sanatı terzi güzeli
Hüsnünü bir muhtasarı / Şerh ederek söylemeli
Matlanın fâikını / Sohbetinin lâyıkını
Ben gibi bir âşıkını / Eylemiş aşkıyle deli
Düştü gönül çâresine / Kaşlarının karesine
Çehre-i menâresine / Yandı derûnum göreli
Vardı ellerim eline / Tutuldu dilim diline
Kâkülünün bir teline / Bağladı bu cân ü dili
Emrahî
Edebiyat terimi olarak Şatranç: 19. Yüzyıl saz şairlenin seyrek kullandıkları bir şiir biçimi.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Cönk
1- Halk edebiyatının seçkin ürünlerinin yazıldığı defterler, yazma kit
- Martaval
Hıdrellez sabahı, mani küpünden, niyet edip mani çekerek, niyet sahibi
- Edebî Dönem
Edebiyatın kendine has şekil ve içerik özellikleriyle birbirinden ayrı
- Milli Edebiyat
Yazı ve yaratıların, sanatsal ürünlerin yabancı etkilerinden sıyrılara
- Hatırat
Bir kimsenin kendi hayatını, yaşadığı devrede gördüğü veya duyduğu ola
- Türk Edebiyatı
İlk çağlardan itibaren Türk diliyle yaratılmış sözlü ve yazılı tüm ürü
- Fonetik Sanatlar
Ses unsuruna dayanan sanatlar.
- Etimoloji
Kelimelerinin hangi kökten geldiğini inceleyen bilim.
- Somutlama
Eğretileme, benzetme, örnekseme gibi sanatlar aracılığıyla soyut kavra
- Yekahenk Gazel
Beyitleri arasında konu birliği olan gazel.
