Edebiyat terimi olarak Hilye: Hz. Muhammed'in iç ve dış vasıflarını anlatan yazılar. Kelime, "Süs, ziynet, cevher, güzel yüz, güzellikler" anlamında. Hilyelerde Hz. Muhammed'in göz ve saç rengi, şekli, boyunun uzunluğu, konuşması, sesinin tonu, belli başlı tavrı, bedeni ve diğer maddi özellikleri tanımlanır. Mevlid ve mirâciyeler gibi İslamiyet'in gelişme döneminde ortaya çıktı. Osmanlı döneminde yaygınlaşarak orijinal eserler yazıldı. Hilye ismi de bu dönemde verildi.
Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) terimi olarak Hilye: Peygamberin vasıflarını ve Allah'ın adlarını ihtiva eden yazılar. Kâğıda yazılarak mukavvaya yapıştırılırdı. Levhanın ortasına bir daire yapılır, sülüsle oklu besmele, yuvarlak olarak ve besmelenin sağından başlayarak Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali isimleri ile göbek adı verilen dairenin orta kısmına nesihle Peygamberin vasıfları yazılır. Etek adındaki alt kısımda ise âyet ye hilye-i şerifenin devamı ile yazanın adı kaydedilir. Sağ ye solunda Peygamberin torunları Hasan ve Hüseyin'in adı yazılıdır.
Benzer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri:
- Hoş-Nüvis
İranlıların «hattat» karşılığı olarak kullandıkları terim.
- İç Yüz
Kapağın iç tarafı. Bazı ciltlerde tıraş edilmiş deri tezyin edilmeden
- Çile Tahrir
Hattatlar arasında kurdele yerine kullanılan bir tabir. Tahrir, sayfan
- Sivri Mühre
Ucu eğri ve düz sivridir. İnce alanları parlatmada kullanılır.
- Çift Kuzu
Yeşil altınla sarı altından bir arada çekilerek ve araları mürekkeple
- Çarkı Felek
Hatib ebrusunun bir başka türüdür.
- Varakçı
Varak altın hazırlayan ustalar.
- Tasvir
Resim, Nakış ile ilgili bilgilere de bakınız.
- Köşe
Mücellit terimi olarak, şemse ciltlerin dört köşesine yapılan motifler
- Şarih
Bir kitabı şerh eden, kitaba açıklama yazan kimse.
