Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Münakkahiyet Gereksiz sözlerden arındırılmış özlü ifade, konuyu gerektiği kadar işl
- Türk Edebiyatı İlk çağlardan itibaren Türk diliyle yaratılmış sözlü ve yazılı tüm ürü
- Selis Halk şiiri nazım şekli. Aruzun fe'ilâtün fe'ilâtün fe'ilâtün fe'ilün k
- Gül Divan edebiyatında kullanım sıklığı çok yüksek, sanat yapmak amacıyla
- Gözlem Olaylara, olgulara, varlıklara inceleyici gözle bakmak ve onların beli
- Cemiyyet Birbirine uygun veya birbirine karşıt anlamlı sözcükleri bir arada bul
- Vecize Söyleyeni belli, kısa, anlamlı söz. Özdeyiş diye de bilinir. Bireysel
- Ottova Rima Sekiz mısralı bir nazım şekli. Önce İtalyan edebiyatında kullanılmış,
- Alegorik Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağ
- Dandizm Yapmacık üslup. Bu üslup sanatçıların taklit edilmemek amacıyla kullan