Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Açık Mektup
Bir kişiye seslenen ancak başkalarının da okuması için gazete veya der
- Fuaye
Tiyatro salonlarında, perde arasında oyuncuların ve seyircilerin dinle
- Mitos
Tarih öncesi dönemleriyle ilgili Tanrı, tanrıça, yarı Tanrı ve kahrama
- Deyiş
Türk halk edebiyatında hece vezniyle söylenen şiirler. Türkü, destan,
- Falname
Fal ile ilgili kitap. Falın her bir çeşidine göre düzenlenen eserler.
- Destan
1. Yunanca Epos şiirinin karşılığı olan bu kavram, toplumların bellekl
- Hüsn-i Ta'lil
Anlamla ilgili edebi sanat. Divan edebiyatında bir olayın meydana geli
- Taştir
Bir gazelde her beytin iki mısrasının arasına iki veya üç mısra ekleye
- Tariz
Bir kimsenin kimi niteliklerden yoksun olduğunu belirtmek için bir söz
- İstiare
İğretileme.
