Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Oğuz Türklerinin kurduğu büyük devlet (1040-1157). Aral Gölü ve Hazar Denizi dolaylarında oturan Oğuzlar tarafından kuruldu. Adını Oğuz Subaşısı Selçuk Bey'den aldı. Selçuk Bey'in ölümünden sonra bir ara dağılır gibi olan Oğuzları, Selçuk Bey'in torunları Tuğrul ve Çağrı beyler yeniden bir araya getirmeyi başardılar. Tuğrul ve Çağrı beylerin yönetiminde Oğuz boyları, o tarihlerde Gaznelilerin elinde olan Horasan'a girmeye başladılar. 1037'de Nişapur kenti Oğuzların eline geçti ve burada ilk kez hutbe, bağımsızlık simgesi olarak, Tuğrul Bey'in adına okundu. 1040 yılında Gazneliler ile Dandanakan Savaşı yapıldı. Dandanakan yenilgisiyle Gazneliler büyük devlet olmaktan çıktı, onların yerini Selçuklular aldı. Tuğrul Bey'in yönetiminde Selçuklular kısa sürede tüm İran'ı ele geçirdiler. Tuğrul Bey, 1055'te Bağdat'a girerek, Abbasî halifesini de himayesine aldı. Tuğrul Bey'in 1063'te ölümü üzerine yerine kardeşi Çağrı Bey'in oğlu Alparslan geçti. Alparslan döneminin en önemli olayı, Bizanslılara karşı kazanılan Malazgirt Savaşı'dır. Bu savaşla Oğuz boyları Anadolu'ya girmeye başladı ve Anadolu kısa süre içinde bir Türk yurdu oldu. Alparslan'ın ölümü üzerine Büyük Selçuklu tahtına oğlu Melikşah geçti. Melikşah devri Büyük Selçukluların en parlak dönemi oldu. Onun zamanında Büyük Selçuklular en geniş sınırlara sahip oldular. Ancak Melikşah'ın ölümüyle oğulları arasında taht kavgaları çıktı, bir ara Melikşah'ın oğlu Sencer, birliği sağladıysa da, Sencer'in 1141'de Katvan'da Karahitaylara yenilmesi, bunun hemen ardından başkaldıran Oğuz boylarına tutsak düşmesi ve sonunda 1157'de ölümüyle Büyük Selçuklu İmparatorluğu kesin olarak parçalandı.
