Edebiyat terimi olarak Edeb-i Kelâm: Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz sayılan şeyleri kendi adlarını söylemeden başka sözle ifade etmek. Buna asâlet ve mümtaziyet adları da verilir. Edeb-i Kelâm, bir düşünceyi, bir olayı incelik, asâlet ve nezaketle ifade etmek için anlam, kendine ait olmayan kelimeyle karşılanır. Genellikle şu üç durumda bu yola başvurulur:
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
1. Sözü kabalıktan kurtarmak için.
Ölen birisi hakkında "ölüm" yerine "Rahmet-i Ralman'a kavuştu", "sizlere ömür", işi elinden alındığını bildirmek üzere "Affedildiniz" denmesi gibi.
2. Ta'zim veya ifadeyi süslemek için. Şeyh Galib'in aşağıdaki iki beyitten ilki ta'zim, ikincisi tezyine (süslemeye) örnektir:
Bir şeb ki Sarâ-yı Ümmehânî
Olmuşdu o mâhın âsumânî
Giydikleri âftâb-ı temmûz
İçtikleri şûle-i cihan-sûz
3. İfadeyi fesahat yönünden bozacak ses, kelime ve terkiplerin tekrarından kaçınmak için.
Benzer Edebiyat Terimleri:
- Komedi
İnsanların ve olayların gülünç yanlarını ortaya koyan sahne eseri.
- Lirizm
İnsan duygularının çok etkili ve coşkun olarak anlatılması.
- Surname
Divan edebiyatında sünnet, düğün, şenlik gibi olayları anlatan şiir şe
- Bahr-ı Tavîl
Vezinli, kafiyeli uzun nesir cümlelerden kurulan Divan edebiyatı nazım
- Gramer
Bir dili meydana getiren ses, sözcük yapılışı, sözcük haznesi, anlam d
- Drama
Sahnelenmek için yazılan, olayları oluş hâlinde ve karşıt oluşların ça
- Lügaz
Herhangi bir varlık ya da nesnenin özelliklerini anlatarak şiir biçimi
- Murabba
Divan edebiyatında dörder dizelik bentlerle kurulan nazım biçimi.
- İhtisar
Bir düşüncenin az sözle anlatılmasıdır. Geniş açıklamalara, tanımlamal
- Servet-i Fünun Edebiyatı
1895 yılında Recaizade Mahmut Ekrem'in öncülüğünde Servet-i Fünun derg
